Reklam
Reklam
Arsada Gabari NeDemek Nasıl Hesaplanır?İşin Püf Noktaları..

Arsada Gabari NeDemek Nasıl Hesaplanır?İşin Püf Noktaları..

 

İnÅŸaat, emlak ve ÅŸehir planlama dünyasında sıkça duyduÄŸumuz terimlerden biri olan gabari, yapılaÅŸmanın en temel kurallarından biridir. Peki, gabari ne demektir? Hangi ÅŸartlara göre belirlenir? Bir yapının kaç katlı olabileceÄŸini nasıl etkiler? Bu kapsamlı rehberde tüm bu soruların yanıtlarını bulacaksınız.

 

Gabari Ne Demek?

Gabari, İnÅŸaatın yapım aÅŸamasında yapının ulaÅŸabileceÄŸi maksimum yükseklik sınırını ifade eden teknik bir terimdir. Bu yükseklik sınırı, yapılaÅŸmanın düzenli, güvenli ve estetik olması amacıyla imar planları ve belediyeler tarafından belirlenir.

Kelime kökeni Fransızcadan gelen “gabarit”tir ve “ölçü, sınır, ÅŸablon” anlamlarına gelir. Åžehirlerdeki yapıların kat yüksekliÄŸi ve bina görünümü bu sınırlara göre ÅŸekillenir. 

ÖrneÄŸin: YaÅŸam alanında bir yapının imar planında “gabari 9.50 metre” olarak belirtilmiÅŸse, bu yapı en fazla 9.50 metre yüksekliÄŸe sahip olabilir.

 

Gabari Neden Belirlenir?

Gabari, sadece yüksekliÄŸi belirlemekle kalmaz; ÅŸehir estetiÄŸini korur, altyapı planlamasını kolaylaÅŸtırır, hava sirkülasyonunu ve güneÅŸ ışığını düzenler.

İşte gabari belirlemenin temel nedenleri:

1) Kent estetiÄŸini korumak – Tüm binaların aynı hizada olması, düzensiz yapılaÅŸmayı engeller.
2) Alt yapı planlaması – Yol, su, kanalizasyon ve elektrik sistemleri gabari ile uyumlu ÅŸekilde planlanır.
3) Deprem ve afet yönetimi – YüksekliÄŸe sınır getirmek, riskli bölgelerde güvenliÄŸi artırır.
4) Hava ve güneÅŸ ışığı dengesi – Yüksek yapılar diÄŸer binaların hava ve ışık almasını engellememeli.

 

Gabari Nasıl Hesaplanır?

Gabari hesaplaması oldukça net bir formüle dayanır. Bu formül, binanın yüksekliÄŸinden çatı payını düÅŸerek, toplam kat sayısını verir.

 Gabari Formülü:

(Gabari DeÄŸeri - 0.5) ÷ 3 = Kat Sayısı

Buradaki:

  • 0.5 metre, çatı eÄŸimi (çatı payı) için varsayılan bir ölçüdür.
  • 3 metre, Türkiye’deki ortalama kat yüksekliÄŸidir (tavan yüksekliÄŸi).

Örnek 1: Gabari 9.50 metre

9.50 – 0.5 = 9.00 metre
9.00 ÷ 3 = 3 katlı yapı yapılabilir.

Örnek 2: Gabari 12.50 metre

12.50 – 0.5 = 12 metre
12 ÷ 3 = 4 katlı bina inÅŸa edilebilir.

Gabari 6.50 ise ne olur?

6.50 – 0.5 = 6.00
6 ÷ 3 = 2 katlı bina yapılabilir.
Bu deÄŸerler, yapı ruhsatında belirlenen yükseklik sınırlarını gösterir. Her belediye, kendi bölgesine özel imar planı çerçevesinde farklı gabari deÄŸerleri tanımlar.

 

Gabari ile Emsal Arasındaki Fark Nedir?

İnÅŸaat projelerinde sıkça karıştırılan iki kavram: gabari ve emsal (KAKS). İkisi de yapılaÅŸmayı sınırlandırır ama farklı yönleri vardır.

  Özellik                                             Gabari                                                                           Emsal (KAKS)                       

Ne iÅŸe yarar?                          Maksimum bina yüksekliÄŸini sınırlar                                  Toplam inÅŸaat alanını sınırlar
Birimi nedir?                          Metre (örneÄŸin 9.50 m)                                                      Oran(örneÄŸin 0.60, 1.25)
Ne belirler?                            Kat sayısını                                                                         YaÅŸanabilir alanı
Nerede belirtilir?                   Ä°mar planlarında                                                                Tapu ve ruhsatta

 

Kısaca:

Gabari: Bina kaç katlı olabilir?
Emsal: Bina kaç metrekare olabilir?
 

Emsal Hesabı Nasıl Yapılır?

Emsal Hesaplama Formülü:

 Arsa Alanı x Emsal DeÄŸeri = İnÅŸaat Alanı

Örnek:

  • Arsa: 1.000 m²
  • Emsal: 1.20
  • 1.000 x 1.20 = 1.200 m² inÅŸaat yapılabilir.

Bu 1.200 m², parseldeki tüm bağımsız bölümleri (daire, dükkan, depo vb.) kapsar.

 

H Serbest Ne Demek?

Bazı imar planlarında “H: Serbest” ibaresi görülür. Bu, ilgili parselde yükseklik sınırı olmadığını gösterir. Ancak bu, yapılaÅŸmanın serbest olduÄŸu anlamına gelmez. Emsal deÄŸerine yine uyulmak zorundadır. Ayrıca zemin etüdü, çevresel yapılaÅŸma ve yönetmeliklere göre sınırlama getirilebilir.

 

TAKS ve KAKS Nedir? Ne Anlama Gelir?

Gayrimenkul ve inÅŸaat sektöründe sıkça karşılaşılan iki önemli kavram vardır: TAKS ve KAKS. Özellikle imar planı, parsel sorgulama veya inÅŸaat ruhsatı süreçlerinde bu deÄŸerler büyük önem taşır.

 

TAKS (Taban Alanı Kat Sayısı) Nedir?

TAKS, bir binanın arsa üzerinde ne kadar alan kaplayabileceÄŸini gösterir. Yani binanın taban alanının, arsa alanına oranıdır.

Nasıl Hesaplanır?

Bir arsanın imar planında TAKS deÄŸeri 0.30 olarak belirlenmiÅŸse, bu ÅŸu anlama gelir:

Arsanın en fazla %30’u bina tabanı olarak kullanılabilir.

Örnek:
500 m²’lik bir arsa için:

500 m² × 0.30 = 150 m² taban alanına sahip bir bina inÅŸa edilebilir.

 

KAKS (Kat Alanı Kat Sayısı / Emsal) Nedir?

KAKS, aynı zamanda "emsal" olarak da bilinir ve bir arsa üzerine inÅŸa edilebilecek toplam inÅŸaat alanını ifade eder.

Nasıl Hesaplanır?

EÄŸer bir arsa için KAKS deÄŸeri 1.20 ise bu, arsanın 1.20 katı kadar toplam inÅŸaat alanı yapılabileceÄŸi anlamına gelir.

Örnek:
500 m²’lik bir arsa için:

500 m² × 1.20 = 600 m² inÅŸaat alanı yapılabilir.
Bu alan, istenirse 2 katlı (300 m² + 300 m²), istenirse 3 katlı (200 m² + 200 m² + 200 m²) olarak planlanabilir — tabii TAKS sınırına uymak koÅŸuluyla.

 Kısa Kısa:

  • TAKS: Binanın arsa üzerindeki oturum alanı (taban).
  • KAKS (Emsal): Toplam inÅŸaat alanı.
  • İkisi birlikte, binanın kaç katlı olacağını ve arsa üzerinde ne kadar yer kaplayacağını belirler.
  • TAKS (Taban Alanı Kat Sayısı): Binanın arsa üzerindeki oturum alanını belirtir.
  • KAKS (Emsal): Toplam inÅŸaat alanını gösterir.

 

Sık Sorulan Sorular (SSS)

 

1) Gabari 6.50 Kaç Kat Yapılır?

Gabari, bir binanın imar planına göre ulaÅŸabileceÄŸi en fazla yükseklik sınırıdır. Yani yapı, belirtilen gabari deÄŸerini aÅŸamaz.EÄŸer bir arsanın imar planında bina yüksekliÄŸi (gabari) 6.50 metre olarak belirlenmiÅŸse, o arsada yapılacak binanın toplam yüksekliÄŸi, çatı dahil en fazla 6.50 metre olabilir.

6.50 Gabari ile Kaç Katlı Bina Yapılır?

Bu 6.50 metrenin tamamı yaÅŸam alanı olarak kullanılmaz. Genellikle çatı eÄŸimi veya çatı içi düzenlemeler için yaklaşık 0.50 metre ayrılır. Geriye kalan 6.00 metre net kat yüksekliÄŸi olarak deÄŸerlendirilir.

Bir katın ortalama yüksekliÄŸi yaklaşık 3.00 metre kabul edilirse:

6.00 ÷ 3.00 = 2 kat

Bu durumda, gabari 6.50 metre olan bir arsa üzerine en fazla 2 katlı bir yapı inÅŸa edilebilir.

 

Gabari Neyi Belirler?

Gabari, sadece binanın yüksekliÄŸini deÄŸil, dolaylı olarak maksimum kat sayısını da belirler. Kat adedi açıkça yazmasa bile, yükseklik sınırlaması dikkate alınarak proje çizilir.

Binanın yükseklÄŸini ve yapılacak kat sayısını belirten ifadedir.

Çatı payı düÅŸülünce (6.50 - 0.5 = 6), 6 ÷ 3 = 2 katlı yapı yapılabilir.

 

2) Gabari 7.50 Kaç Kat?

Gabari,binanın en fazla ne kadar yüksek olabileceÄŸini ifade eder.Yani bu deÄŸer, bina için belirlenen azami yüksekliktir. EÄŸer bir arsanın imar planında bina yüksekliÄŸi 7.50 metre olarak belirlenmiÅŸse, o arsaya yapılacak bina en fazla 7.50 metre yüksekliÄŸinde olabilir. Bu sınırın üzerine çıkılamaz.

Ancak bu 7.50 metrenin tamamı yaÅŸam alanı olarak kullanılmaz. Genellikle çatı eÄŸimi veya çatı içi düzenlemeler için yaklaşık 0.50 metrelik bir kısım ayrılır. Yani fiilen kullanılabilecek kat yüksekliÄŸi 7.00 metre olur.

Bir katın yüksekliÄŸi ortalama 3.50 metre olarak kabul edilirse, bu durumda gabari 7.50 olan bir binada en fazla 2 kat yapılabilir. Kat sayısı belirtilmemiÅŸ olsa bile, bu yükseklik sınırı dikkate alınarak yapı planlanır.

Kısacası, gabari 7.50 demek, çatı dahil toplam bina yüksekliÄŸinin en fazla 7.50 metre olabileceÄŸi anlamına gelir.

 

3)Arsada gabari 9.50 ne demek?

Gabari 9.50 demek, arsa üzerine yapılacak binanın en fazla 9.50 metre yüksekliÄŸinde olabileceÄŸi anlamına gelir. Yani bu arsa için belirlenen maksimum bina yüksekliÄŸi budur.

Normal ÅŸartlarda bir kat ortalama 3 metre yüksekliÄŸindedir. Bu durumda 9.50 metreye kadar 3 katlı bir bina yapılabilir.

Ayrıca KAKS yani inÅŸaat alanı oranı 0.60 olarak verilmiÅŸse, bu da arsanın yüzde kaçına inÅŸaat yapılabileceÄŸini gösterir.
Örnek olarak:

  • Arsa büyüklüÄŸü: 405 metrekare
  •  KAKS 0.60 olduÄŸunda: 405 x 0.60 = 243 metrekare inÅŸaat hakkı vardır.

Bu 243 metrekareyi 3 kata böldüÄŸümüzde, her kat ortalama 81 metrekare olabilir.

Sonuç olarak, bu arsa üzerine 3 katlı, toplamda 243 metrekarelik bir ev yapılabilir. Bu tür yapılaÅŸma hakkı genelde villa imarlı arsalar için geçerlidir. Yani bahçeli, az katlı ve tek ailelik evler için uygundur.

 

4)300 m2 arsaya kaç daire yapılır?

300 m² arsaya yapılabilecek daire sayısı,arsanın müsaitlik durumu ve imar yönetmeliÄŸine  baÄŸlıdır.

EÄŸer emsal (KAKS) 1.00 ve 3 kat imarlıysa, toplam 300 m² inÅŸaat hakkı vardır.
Her daire ortalama 75–100 m² olursa, bu arsaya genellikle 2 ila 4 daire yapılabilir.

Kesin sayı, daire büyüklüÄŸü ve belediye imar kurallarına göre belirlenir.

 

5)1.25 Emsal Ne Demek?

Emsal 1.25 ise, 1.000 m² arsa için 1.000 x 1.25 = 1.250 m² inÅŸaat hakkı demektir.

 

6) 1 katlı bir ev genelde kaç metredir?

EÄŸer ev sadece konut amaçlı yapılmışsa, genelde 3.60 metre yüksekliÄŸindedir. Bu, zeminden tavana kadar olan mesafedir.

Ama evin zemin katında dükkan ya da ticari bir alan varsa, bu yükseklik genelde 4.50 metre olur.
EÄŸer içeride bir asma kat da varsa, bu durumda yükseklik 5.50 metreye kadar çıkabilir.

Yani kısaca:

  • Normal konut: 3.60 metre
  • Alt kat ticari ise: 4.50 metre
  • Asma kat varsa: 5.50 metre

5 katlı bir binanın boyu ne kadardır? sorusunun cevabı, kat yüksekliÄŸine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Standartlara göre bir katın yüksekliÄŸi genellikle 3 metre ile 4 metre arasında olur. Bu durumda:

Standart Kat YüksekliÄŸiyle Hesaplama:

  • 3.00 metre x 5 kat = 15 metre
  • 3.60 metre x 5 kat = 18 metre
  • 4.00 metre x 5 kat = 20 metre

Sonuç olarak:

5 katlı bir binanın yüksekliÄŸi genellikle 15 ila 20 metre arasında olur.

Bu fark; binanın kullanım amacına (konut, ticaret, ofis vs.), mimari yapısına ve yerel imar yönetmeliklerine göre deÄŸiÅŸebilir.Bazı binalarda zemin kat daha yüksek yapılabilir, bu da toplam yüksekliÄŸi artırır.

Bu ölçüler, ÅŸehir planlaması ve imar yönetmeliklerine göre belirlenir. Her ÅŸehirde küçük farklılıklar olabilir, ama genel uygulama böyledir.

 

8) Gabariye İtiraz Edilebilir mi?

Gabari, imar planı ile belirlenir. Plan deÄŸiÅŸikliÄŸi ancak belediye meclisi kararıyla olur. VatandaÅŸlar uygun gerekçeyle itiraz dilekçesi verebilir.

Sonuç

Gabari, yapılaÅŸmanın hem teknik hem de estetik sınırlarını belirleyen temel bir kavramdır. İster yatırımcı olun, ister arsa sahibi, ister müteahhit; gabariyi doÄŸru anlamak ve hesaplamak, yasal sorunlarla karşılaÅŸmamak adına büyük önem taşır.

Gabari doÄŸru planlanmazsa;

  •  Yapı ruhsatı alınamaz,
  • Kat planları iptal olur,
  • KomÅŸu parsellerle imar davası yaÅŸanabilir.

Bu yüzden her inÅŸaat projesi öncesi, mutlaka belediyeden güncel imar durumu belgesi alınmalıdır.

03 Haziran 2025 - 14:25:42 118 Okunma
Reklam
Yorumlar(0)